استامینوفن یا پاراستامول یکی از پرکاردبرترین مسکن‌های انسانی است که حتی بدون نسخه هم می‌توان آن را تهیه کرد. این دارو را به هیچ عنوان نباید برای سگها و گربه‌ها و سایر حیوانات خانگی جهت کنترل تب، کاهش درد و التهاب یا به هر علت دیگری مصرف نمود. زیرا مسمومیت بسیار خطرناکی ایجاد میکند. مسمومیت با استامینوفن در دو صورت دیده می‌شود؛ (۱) صاحبان ناآگاه به گربه‌ها یا سگها می‌خورانند و (۲) سگ یا گربه بصورت اتفاقی به جعبه‌ی دارو ها دست پیدا میکند و آن را می‌خورد. صاحبان گربه‌ها و سگها معمولا فکرش را هم نمی‌کنند که شاید حیوان خانگی بتواند درب کابینت داروها را باز کند و بسته‌بندی داروها را بجود. به همین علت دانستن علائم مسمومیت با استامینوفن و تشخیص آن، میتواند جان حیوان خانگی کنجکاوتان را نجات دهد.
علائم و انواع
گربه‌ها بصورت ژنتیکی توانایی کمی در سم زدایی در کبد دارند و از این رو به طور ویژه‌ای نسبت به مسمومیت با استامینوفن حساس اند. این دارو باعث یک آسیب غیرقابل ترمیم در کبد می‌شود. گربه‌ها با مصرف حداقل ۱۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن و سگها ۷۵ میلی‌گرم/کیلوگرم، درجاتی از مسمومیت را تجربه کنند. شایع‌ترین علائم ناشی از مسمومیت با استامینوفن شامل:
• لثه به رنگ قهوه‌ای-خاکستری
• تنفس دشوار
• صورت، گردن و دست‌ها و پاهای متورم
• افت غیرطبیعی دما بدن (هیپوترمی)
• استفراغ
• یرقان یا زردی (بروز رنگ زرد در پوست، چشم‌ها و مخاطات) به علت آسیب کبدی
• کما
تشخیص
اگر حتی فکر میکنید که احتمالا گربه یا سگتان استامینوفن خورده، باید فورا به دامپزشکی مراجعه کنید و از یک فرد متخصص کمک بگیرید. تعلل در این شرایط اورژانسی میتواند به قیمت جان آنها تمام شود. دامپزشک ممکن است نمونه‌ی خونی برای آزمایشات شیمیایی خون، شمارش سلول‌های خونی و نمونه ادرار برای سنجش میزان مسمومیت اخذ نماید. بر اساس این اطلاعات و آنچه که صاحب حیوان خانگی اذعان میکند، تجویز مناسب انجام می‌شود.
⁷
درمان مسمومیت با استامینوفن
گربه یا سگ مسوم با استامینوفن اغلب نیاز به دریافت اکسیژن، مایع‌درمانی (سرم‌تراپی) و تزریق وریدی داروهایی مثل ویتامین C، سایمتیدین و ان استیل سیستئین دارد. آمینواسید سیستئین هم ممکن است به عنوان یک درمان موثر، استفاده شود تا کبد آسیب دیده، ترمیم شود. سیستئین همچنین باعث کاهش کلی میزان مسمومیت در بدن می‌شود. درمان در زمان مناسب و اسرع وقت باعث افزایش شانس سگ یا گربه برای بقا و بهبود پس از بازگشت از بیماری می‌شود.
پیشگیری
صاحبان گربه‌ها و سگها هرگز نباید خودسرانه با داروهای انسانی اقدام به درمان حیوان خانگی‌شان کنند زیرا تجویز داروها و تعیین دوزاژ در دامپزشکی وابسته به وزن بدن و گونه‌ی حیوانی است. همواره داروهایتان را در محلی نگه‌دارید که دور از دسترس حیوانات خانگی و کوکان باشد و آمار تعداد حدودی آنها را هم داشته باشید تا در صورت مسمومیت، بتوانید مقدار مصرف شده را به دامپزشک بگویید. سایر عوامل مسمومیت‌زا در گربه‌ها و سگها را می‌توانید در آراز مطالعه کنید.
ترجمه شده است از: acetminophen poisoning in dogs and cats
تصویر از: pinpaw
تهیه شده توسط تیم تولید محتوای کلینیک دامپزشکی آراز
