ویروس پن‌لوکوپنی گربه‌ها (Feline panleukopenia virus) یا شناخته شده بنام دیستمپر گربه‌ها، یک بیماری ویروسی بسیار واگیردار و تهدید کننده حیات در جمعیت گربه‌ها است. نام دیستمپر گربه‌ها یک نامگذاری اشتباه (misnomer) است زیرا این ویروس فقط وابستگی نزدیکی به دیستمپر در سگ‌ها دارد. این بیماری قابلیت انتقال از حیوانات به انسان را ندارد.
ویروس پن‌لوکوپنی بر روی سلول‌های خونی با سرعت تقسیم بالا در بدن، سلول‌های روده، مغز استخوان و پوست اثر می‌گذارد. نام این بیماری از ترکیب پن- (همه)، لوکو- (گلبول‌های سفید) و -پنی (کاهش) ساخته و به معنای آن است که تمام سلول‌های دفاعی بدن توسط این ویروس کشته می‌شوند.
به علت آنکه سلول‌های خونی مورد تهاجم واقع می‌شوند، این ویروس بدن را به سمت کم خونی (آنمی) پیش می‌برد که گربه را برای عفونت‌ها ویروسی یا باکتریایی دیگر آماده می‌کند.
در جمعیت‌های واکسینه‌نشده، پن‌لوکوپنی یکی از کشنده‌ترین بیماری‌های گربه‌ها است. ویروس عامل این بیماری، بسیار مقاوم بوده و می‌تواند برای سال‌ها در محیط باقی بماند. به همین علت واکسیناسیون بهترین و ساده‌ترین روش جلوگیری از بیماری است.
بچه گربه‌های ۲ تا ۶ ماهه، گربه‌های آبستن و گربه‌هایی با ایمنی تضعیف‌شده، پرخطرترین گروه‌ها برای بروز علائم شدید این بیماری هستند. در گربه‌های بالغ، پن‌لوکوپنی معمولا در فرم خفیف بروز می‌کند و حتی ممکن است بدون علائم باشد. خوشبختانه، گربه‌هایی که پس از ابتلا به این بیماری، جان سالم به در می‌برند؛ در برابر ابتلای مجدد، ایمن می‌شوند.
علائم و تیپ‌ها
• استفراغ
• اسهال یا اسهال خونی
• کم آبی (دی‌هیدراسیون)
• کاهش وزن
• تب بالا
• کم خونی (آنمی) بعلت کاهش گلبول‌های قرمز
• پوشش موی به هم ریخته (ژولیدگی) و براق نبودن پوشش حیوان
• افسردگی و بی‌حالی
• از بین رفتن کامل اشتها
• مخفی‌شدن
• علائم عصبی مثل عدم تعادل
اسهال خونی و استفراغ از علائم پن‌لوکوپنی در گربه‌ها است.
دلایل
پارووویروس گربه‌ها (FPV) علت اولیه‌ی پن‌لوکوپنی گربه‌ها است. گربه‌ها درصورت تماس با خون، مدفوع، ادرار یا سایر مایعات بدن، این عفونت را دریافت می‌کنند. همچنین این ویروس می‌تواند توسط انسان‌ها یا اشیایی مثل جای خواب، ظروف غذا سایر وسایل استفاده شده توسط گربه‌های آلوده بصورت مکانیکی منتقل شود. افرادی که دست‌ها و لباس‌های خود را پس از لمس گربه‌ها به خوبی نشویند، می‌توانند عامل انتقال بیماری باشند.
برای کاهش احتمال انتقال عفونت به حیوانات سالم، حتما پس از لمس هر حیوانی دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.
این ویروس می‌تواند بر روی سطوح بسیاری باقی بماند، به همین علت رعایت ایمنی و ضدعفونی کردن محیط برای جلوگیری از انتقال بیماری حائز اهمیت است. گرچه حتی در تمیزترین شرایط هم ممکن است مقادیر اندکی از ویروس در محیط باقی مانده باشد و گربه‌ها را آلوده کند. پارووویروس گربه‌ها به مواد ضدعفونی مقاوم است و می‌تواند حتی تا یک سال هم در محیط در انتظار فرصت بیماری‌زایی باقی بماند.
در شرایطی که گربه‌ی مبتلا به پن‌لوکوپنی آبستن باشد یا از نوزادان تازه‌متولدشده‌اش مراقب کند، بچه گربه‌ها می‌توانند در رحم یا توسط شیر مادر این بیماری را بگیرند. بطور کلی پیش‌آگهی (توقع درمان در نظر پزشک) برای بچه گربه‌های مبتلا شده در رحم مادر، خوب نیست. بچه گربه‌ها ممکن است در گربه‌دانی‌ها (Catteries)، پایگاه‌های فروش حیوانات، نقاهتگاه‌ها و پانسیون‌ها در معرض این ویروس باشند.
تشخیص
برای این منظور لازم است شما تاریخچه‌ی کاملی از سلامت گربه‌یتان و فعالیت‌های اخیرش به دامپزشک بدهید. دانستن آنکه گربه‌ی شما اخیرا در تماس با سایر گربه‌ها بوده یا بطور روتین اجازه‌ی بیرون رفتن از خانه را دارد، دامپزشک را در مسیر تشخیص صحیح قرار می‌دهد.
پن‌لوکوپنی می‌تواند مشابه سایر بیماری‌ها به نظر برسد و تشخیص را دچار اشتباه کند. مسمومیت‌‌ها، لوسمی گربه‌ها (FeLV) ویروس تضعیف ایمنی گربه‌ها (FIV) و پانکراتیت مهمترین بیماری‌هایی هستند که می‌بایست در تشخیص تفریقی مورد توجه دامپزشک قرار گیرند. بنابراین هرچه جزئیات بیشتری در اختیار دامپزشک خود قرار دهید، درمان مناسب‌تر و در زمان کوتاه‌تری شروع می‌شود.
پزشک پس از گرفتن شرح حال، اقدام به معاینه و اخذ تست‌های آزمایشگاهی معمول شامل شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC) و تست‌های بیوشیمیایی خون و ادرار می‌کند. نتایج تست‌های آزمایشگاهی معمولا غیراختصاصی اما مقدار کاهش سلول‌های خونی دامپزشک شما را به سوی پن‌لوکوپنی هدایت می‌نماید.
پارووویروس گربه‌ها به سلول‌هایی با سرعت تقسیم بالا مثل سلول‌های تولید شده در مغز استخوان (گلبول‌ها) و روده حمله کرده و آنها را می‌کشد. بنابراین در شمارش سلول‌های خونی، کاهش گلبول‌های سفید و قرمز دیده می‌شود.
درمان
گربه‌های مبتلا به درمان سریع و اغلب به بستری‌شدن نیاز دارند. اولین هدف اصلی جهت درمان، نگه‌داشتن مایعات بدن و الکترولیت‌ها در سطح متعادل است. درمان اختصاصی به شدت بیماری بستگی دارد اما احتمالا شامل چند روز بستری‌شدن داخل یک مرکز درمانی در یک اتاق ایزوله به منظور جلوگیری از شیوع بیماری به سایر حیوانات می‌شود.
درمان حمایتیِ مناسب، می‌تواند مرز بین مرگ و زندگی باشد. هنگامی‌که گربه‌یتان را از مرکز درمانی به منزل آوردید، می‌بایست تا زمانی‌که تمامی علائم برطرف شد و دامپزشک آن را تایید کرد، حیوان را از سایر گربه‌ها مجزا کنید. این زمان حدود ۶ هفته به‌طول می‌انجامد. عفونت پن‌لوکوپنی، اثر تضعیف‌کننده‌ی ویژه‌ای برروی سلامت جسمی و روحی گربه دارد و بیمار نیازمند محبت و آرامش در زمان بهبود دارد. نیازی به تکرار نیست که شما باید سرسختانه بهداشت را رعایت کنید و به خاطر داشته باشید که این عفونت ممکن است بر روی سطوح باقی بماند. بنابراین اطمینان حاصل کنید که حتما پس از تماس با گربه‌ی بیمارتان ضدعفونی شوید تا ناخودآگاه سبب گسترش ویروس به سایر گربه‌ها نشوید.
اگر گربه‌یتان در زمان کوتاه و بطور موثری درمان شد، توقع می‌رود که در چند هفته‌ی آینده کاملا بهبود پیدا کرده و به حالت عادی بازگردد. متاسفانه باید بگوییم که نرخ مرگ و میر بر اثر پن‌لوکوپنی تا حدود ۹۰٪ هم می‌رسد.
زندگی و مدیریت بیماری
راهنمایی‌های دامپزشکتان را در دادن دارو، ضدعفونی منزل و قرنطینه‌‌ی حیوان (در صورت لزوم) جدی بگیرید. اگر گربه‌های دیگری دارید، حتما نشانه‌های بیماری در آنها را بررسی کنید. با دامپزشکان در خصوص واکسیناسیون سایر گربه‌های در خانه مشورت کنید.
هر آنچه که گربه‌یتان لمس کرده مثل جای خواب، اسباب بازی‌ها، ظروف آب و غذا و ظرف خاک را بهتر است به خوبی تمیز کنید. هرچه را که می‌شود را در ماشین لباس‌شویی بشویید و خشک کنید و هرچه که در ماشین‌ظرف‌شویی می‌شود، آنجا بشویید.
واکسیناسیون مهمترین روش برای جلوگیری از ابتلای به پن‌لوکوپنی است. پیش از برعهده گرفتن سرپرستی یک بچه گربه، مطمئن شوید که واکسن دریافت کرده باشد. مراقب هرگونه علامت بیماری بخصوص در گربه‌های جوان و بچه گربه‌ها باشید. چنانچه متوجه تغییر خاصی شدید؛ به دامپزشک مراجعه کرده تا معاینات لازم را بعمل آورد.
