تریکوبزوآر اصطلاحی تخصصی برای یک توده‌ی مو است که بلعیده‌شده و معمولا با غذاهای سفت و هضم‌نشده ترکیب می‌شود. گلوله‌ی مو ممکن است در معده و/یا در روده دیده شود.
یافتن مو در معده‌ی خرگوش‌ها اتفاقی غیرعادی نیست، زیرا این جوندگان در حین پیرایش خود بوسیله‌ی لیس‌زدن، ممکن است مو‌هایی را ببلعند که هیچ علامت نگران‌کننده‌‌ای از بیماری را موجب نشوند. اما چنانچه محتویات معده سفت، خشک و با کاهش مایعات و حرکات معده همراه شود، شرایطی غیرعادی رخ می‌دهد که نیازمند رسیدگی است. وجود محتویات سفت‌شده یا یک توده‌ی مو در معده احتمالا (۱) نشانه آن است که خرگوش شما مقدار اندکی فیبر در رژیم غذاییش دریافت می‌کند و یا (۲) نشانه‌ی حضور توده بعلت اختلالات معده‌ای-روده‌ای در آن حیوان است.
برخلاف گربه‌ها که تحمل حجم بالایی از تریکوبزوآر را دارند و می‌توانند به سادگی آنها را استفراغ کنند؛ خرگوش‌ها بصورت فیزیکی امکان استفراغ محتویات معده‌ی خود را ندارند. به همین علت، هرآنچه که وارد دهان خرگوش‌ها می‌شود، باید امکان عبور از لوله‌ی گوارش و تبدیل شدن به مدفوع را داشته باشد. درغیر این صورت، حضور بیش از اندازه‌ی مو میتواند منجر به عوارض شدیدی مثل انسداد روده‌ای شود. اگر این مسئله به سرعت مرتفع نشود، این وضعیت کشنده خواهد بود.
علائم و انواع
نشانه‌ها، علائم و تیپ‌های تریکوبزوآرهایی که خرگوش‌ها متحمل می‌شوند، به علل بیماری و شدت آن بستگی زیادی دارد. برخی از نشانه‌ها و علائم معمولِ وجود توده‌های مویی در معده، شامل موارد زیر می‌شود:
• عادت‌های غذایی نامناسب مثل مصرف بیش از حد پلت‌ها، غلات و دانه‌ها در طول یک روز
• داشتن تاریخچه‌ی بیماری یا استرس
• کاهش وزن
• بیماری مزمن
• مدفوع کم و کوچک
• اسهال
• تورم شکمی
• حرکات آرام در معده، تورم معده یا سفت‌شدن آن
• یافتن مواد سفت و هضم‌نشده در معده
• صداهای شکمی کم از معده
• تاخیر در تخلیه‌ی معده
• درد شکمی در ملامسه‌ی معده
• کاهش فعالیت و صرف زمان زیاد در قفس یا محل بازی
• دندان قروچه، قوز کردن یا سایر علامت‌های درد
• ضعیف‌شدن یا غش‌کردن
• علائم شوک
دلایل
علل مختلفی برای تریکوبزوآر یا گلوله مو درمعده‌ی خرگوش‌ها وجود دارد. این دلایل شامل تغذیه‌ی نامناسب و کم‌آبی (دی‌هیدراسیون) محتویات معده می‌شود. گاهی اوقات بیماری‌های متابولیک، درد یا استرس میتواند زمینه‌ساز تشکیل و تجمع گلوله‌های مو در معده شود. معمولا یافته‌ها حاکی از آن است که تحرک کم معده و روده علت جمع‌شدن گلوله‌هایی مویی یا سایر اجرام می‌شود. یکی از عوامل موثر ممکن است تغذیه‌ی بیش از خرگوش با یونجه یا فیبر‌های خشن (مواد خشبی) باشد که این مواد نیاز به فشار برای حرکت در لوله‌ی گوارشی دارند. بی‌اشتهایی (آنورکسی) یا یک کم اشتهایی طولانی‌مدت میتواند موجب این عارضه شود.
تشخیص
همیشه شرایطی ایجاد می‌شود که ما را در تشخیص اولیه‌ی تریکوبزوآر یا وضعیت‌های مرتبط با آن دچار گمراهی می‌کند. تصویربرداری تشخیصی مثل تهیه رادیوگراف با اشعه‌ی X، به دامپزشکان این امکان را می‌دهد تا عملکرد کولون (بخشی از روده‌ی بزرگ) و لوله‌ی گوارشی را از نظر وجود استاز (انسداد و گرفتگی) یا عدم توانایی لوله‌ی گوارشی در عبور مدفوع به سمت مخرج بررسی کند. پزشک شما می‌بایست تشخیص دهد که این عارضه یک انسداد در لوله‌ی گوارش یا اختلال در حرکت آن است و شاید هم با یک شرایط اورژانسی تهدید‌کننده‌ی حیات مواجه است.
در موارد حاد (ناگهانی) شوک رخ می‌دهد و به همین علت نیاز است که به سرعت اقدامی منطقی صورت گیرد. اتساع معده معمولا واضح است و طی یک معاینه‌ی سریع توسط دامپزشکتان می‌توان وجود غذا و مو را در محتویات معده شناسایی کرد. تصویر برداری اولتراسوند (سونوگرافی) هم ابزار تشخیصی بسیار خوبی برای مشاهده محتویات معده و تائید تشخیص است.
درمان
نفخ شدید شکم میتواند تهدید‌کننده‌ی حیات باشد؛ بنابراین درمان فوری برای حفظ جان خرگوش ضروری است. اگر دیدید که شکم خرگوش به‌طور غیرعادی متسع شده، باید سریعا حیوان را به کلینیک دامپزشکی جهت معاینه ارجاع دهید. درمان شامل تجویز آنی مایع‌‌درمانی (تزریق سرم) برای مرطوب کردن محتویات معده به منظور به حرکت درآوردن آن است. برخی اوقات ماساژ معده هم برای خروج محتویات انباشته‌شده در معده، کمک می‌کند.
خارج کردن موها از حالت فشرده هم ممکن است سودمند باشد. فعالیت فیزیکی هم معمولا برای حیوانات پر جنب و جوش جهت افزایش فعالیت دستگاه گوارش توصیه می‌شود. همچنین رژیم غذایی مناسب برای برگرداندن فلور روده به حالت طبیعی و جلوگیری از رشد بیش از حد پاتوژن‌ها (میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا) که می‌توانند در رشد باکتری‌های مفید روده اختلال ایجاد کنند هم ضروری است.
تنها گروه کوچکی از سبزیجات متنوعی که ما انسان‌ها مصرف می‌کنیم، برای بخشی از رژیم غذایی سالم یک خرگوش توصیه می‌شود. کلم سبز، کاهو رسمی، جعفری و اسفناج از جمله‌ی این سبزیجات اند.
زندگی و مدیریت بیماری
اگر خرگوش شما قادر به حرکت نیست، شما باید او را تشویق به این کار کنید و از دادن پلت‌ها و سایر تنقلات ناسالم خودداری کنید، مگر آنکه توسط دامپزشک توصیه شده باشد. استراحت با وقفه‌های مکرر برای کشش و حرکت هم سفارش شده‌است.
داروهای ضددرد (مسکن‌ها) می‌توانند برای تسکین درد روده، کمک‌کننده باشند و درمان آنتی‌بیوتیکی هم ممکن است برای بیمارانی که اسهال با عفونت باکتریایی دارند، مفید باشد. حتما کل روند درمان تجویز‌شده را تا زمانی که داروها کاملا استفاده شده باشند، ادامه دهید. پس از آن، جهت مشاوره‌ی بیشتر با دامپزشکتان تماس بگیرید.
برخی داروها مثل NSAIDها (ضدالتهاب‌های غیراستروئیدی) برای خرگوش‌هایی که از نارسایی کلیوی رنج می‌برند، تجویز نمی‌شوند و درحقیقت با مصرف داروی اشتباه، سلامت آنها حتی بیشتر هم در معرض خطر قرار می‌گیرد. شما می‌بایست از اینکه دامپزشکان نسبت به تاریخچه سلامت خرگوش آگاه است، اطمینان حاصل کنید؛ مخصوصا زمانی که یا به درمان اورژانسی نیاز است یا فرد معالج به پیشینه‌ی سلامت خرگوش شما آشنا نیست. داروهای جایگزین بی‌خطرتری با همان اثربخشی وجود دارند. خرگوش‌هایی که به سرعت و موثر بیماری تریکوبزوآر در آنها درمان می‌شود، جهت بهبود کامل پیش‌آگهی (یا پروگنوز که به معنای پیش‌بینی پزشک از بهبود کامل است) خوبی را نشان می‌دهند.
این مقاله ترجمه‌ای است از: m.petmd.com/rabbit/conditions/digestive/c_rb_trichobezoars
عکس: https://www.standard.net/news/things-to-know-before-adopting-an-easter-bunny/article_a7455e66-e6a2-574d-acef-4057caa9d9cf.html