تومورهای خوش خیم و بدخیم غدد پستانی اغلب در سگ‌ها و گربه‌های عقیم‌نشده بوجود می‌آیند. تومورهای غدد پستانی معمول‌ترین نوع تومور شناخته‌شده در سگهای ماده هستند.
عملکرد پستان‌ها در تولید شیر برای تغذیه نوزادان است. این غدد در حدفاصل سینه تا پایین شکم در دو ردیف دیده میشوند که سرپستان‌ها نشان دهنده‌ی محل قرارگیری آنها هستند.
همان‌طور که سرطان پستان حیوانات ماده را درگیرد میکند؛ نرها هم ندرتا مبتلا میشوند. این تومورها مشابه آنچه که در انسان رخ می‌دهد، با برجستگی‌های کوچکی در غدد پستانی شروع میشوند و سپس بزرگ و منتشر میشوند.
اگر یک غده‌ی پستانی درگیر شود، اغلب سایرین را هم درگیر کرده و ما بیش از یک غده‌ی پستانی سرطانی را خواهیم داشت.
عقیم‌سازی به ویژه در سگ‌ها و گربه‌های ماده‌ای که هنوز فحل نشده‌اند، خطر ابتلای به تومورهای پستانی را به طور قابل توجهی می‌کاهد.
انواع تومورهای پستانی
تومورهای پستانی معمولا به دو نوع خوش‌خیم و بدخیم طبقه‌بندی میشوند. تقریبا نیمی از این تومورها در سگ و ۱۵٪ در گربه‌ها خوش‌خیم اند که آنها هم دو گونه‌ی آدنوما (adenoma) یا خوش‌خیم مخلوط (mixed) هستند. ۵۰٪ دیگر در سگ‌ها و ۸۵٪ تومورهای پستانی در گربه‌ها بدخیم‌اند که معمولا به چند نوع کارسینوم جامد (solid carcinoma)، کارسینوم وضعیتی (carcinoma in situ) یا کارسینوم ساده (simple carcinoma) و همچنین فرم پاپیلاری کیستی دیده میشوند. تومورهای بدخیم رشد و متاستاز (انتشار به سایر بافت‌ها) بسیار سریعی دارند.
علائم سرطان پستان
معمول‌ترین علائم شامل:
• توده‌های تکی یا چندتایی در غدد پستانی که در سگ‌ها تقریبا نیمی از بیماران چندین تومور دارند.
• تخریب بافت پوست سطح غدد پستانی که معمولا با التهاب، زخم و یا ترشح همراه است. گربه‌ها ممکن است آن ناحیه را شدیدا لیس بزنند و اگر بافت عفونی یا نکروز شود (بافت سیاه شود و بمیرد)، بوی بسیار بدی به مشام می‌رسد.
• توده ممکن است آزادانه حرکت کند که نشان دهنده‌ی رفتار خوش‌خیمی در آن است.
• ممکن است به پوست چسبیده و غیرقابل حرکت باشد که رفتار بدخیمی را در آن نشان می‌دهد.
• تورم عقده‌های لنفاوی نزدیک
• مشکلاتی در نفس کشیدن (اگر سرطان در ریه‌ها پخش شده باشد)
• علائم کلی بیماری مثل بی‌اشتهایی یا بی‌حالی هم در حین پیشرفت بیماری دیده میشوند.
دلائل سرطان پستان
علل تومورهای پستانی هنوز کاملا شناخته نشده‌اند اگرچه تاثیرات هورمونی و یا ژنتیکی نقش مهمی را ایفا می‌کنند.
برخی ژن‌هایی که گونه‌های خاصی از سگ‌ها، آنها را به ابتلای به سرطان پستان مستعد می‌کنند هم شناسایی شده‌اند.
به طور مثال در نژاد‌هایtoy poodle، miniature poodle، english springer spaniel، brittany، english cocker spaniel، english setter، pointer، german shepherd، maltese و yorkshire terrier در مقایسه‌ی با سایر نژادها، ریسک ابتلای بالاتری گزارش شده‌است.
اثر هورمون‌های تولیدمثلی ماده هم در افزایش ریسک ابتلای به تومورهای پستانی تائید شده‌است. مطالعه‌ای نشان داده که اگر سگ‌ها پیش از اولین فحلی عقیم شوند، تنها ۰،۵ درصد خطر ابتلای به سرطان پستان در مقایسه‌ی با سایر گروه‌ها نشان می‌دهند.
سن متوسط تشخیص این بیماری حدود ۱۰،۵ سال است که در سگهای زیر ۵ سال کمتر مشاهده می‌شود.
تشخیص
علائم سرطان پستان مشابه چندین بیماری دیگر است. دامپزشکتان ممکن است پیش آنکه به مراحل پایانی برسد، از پیشرفت آن جلوگیری کند. شما باید پیشینه از سلامت و تولید مثل حیوان خانگی‌تان ارائه کنید.
پروفایل شیمیایی خون، شمارش گلبول‌های خون و آنالیز ادرار هم احتمالا نیاز باشد. شاید تهیه رادیوگراف (اشعه ایکس) از سینه و شکم و سونوگرافی شکم، برای ردیابی علائم متاستاز (انتشار تومور در بدن) به ریه یا سایر اندام‌های داخلی استفاده شود.
احتمالا اخذ بیوپسی (بافت‌برداری) یا آسپیراسیون سوزنی نازک (fine needle aspiration) از توده برای تعیین اینکه خوش‌خیم یا بدخیم است، ضروری باشد. اگر در گربه با FNA تشخیص داده نشد، بعلت ریسک بالای بدخیمی در آنها، کل بافت به همراه مرزی از بافت‌های اطراف برداشته میشوند.
علاوه براین، گره‌های لنفاوی هم مورد معاینه قرار می‌گیرند و ممکن است حتی از آنها نمونه‌برداری FNA هم صورت گیرد.
درمان
گزینه‌های درمانی متعددی برای تومورهای پستانی قابل استفاده‌اند. لزوما تهاجمی‌ترین درمان، بهترین درمان نیست. دامپزشک شما براساس وضعیت کلی حیوان، موثرترین درمان را اتخاذ میکند. شاید نیاز باشد که با یک انکولوژیست دامپزشکی (متخصص سرطان) برای تصمیم بهتر و دریافت اطلاعات به روز تر مشورت کند یا حتی برای ادامه درمان، بیمار را ارجاع دهد.
جراحی اولین و اغلب بهترین روش درمان است. برداشتن تومور با جراحی ممکن است به تنهایی درمان مناسبی باشد یا همراه درمان‌های دیگر جهت افزایش شانس درمان، کمک‌کننده باشد. با این حال، وسعت جراحی به فاکتورهای محدودی مثل نوع تومور و احتمال متاستاز وابسته است. برای اطمینان بیشتر، شاید نیاز باشد که یک ردیف غدد پستانی چپ یا راست، کاملا برداشته شود (mastectomy) و حتی برای جلوگیری از انتشار به سایر غدد، با وجود دشواری آن، توصیه می‌شود که ردیف دیگر هم کاملا تخلیه شود.
برخی تومورها تهاجمی‌تر اند و با عمق بیشتری به بافت‌های مجاور حمله می‌کنند. در این حالت، درمان دشوارتر بوده و باید جراحی و در کنار آن، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی هم انجام شوند.
علاوه بر این، معمولا حین برداشتن تومور، عقیم‌سازی هم انجام می‌شود.
برنامه‌ی درمانی هم توسط صاحب سگ یا گربه در خانه و هم توسط دامپزشک در محیط بالینی پیش می‌رود. به صاحب حیوان توصیه می‌شود که شرایطی را مهیا کند تا سگ یا گربه باقی عمرش را در آسودگی سپری کند و مرتبا برای معاینه به دامپزشک مراجعه کند. از طرع دیگر، تجویز داروهایی که موجب کاهش درد و اضطراب ناشی از این بیماری می‌شود، در افزایش کیفیت زندگی آنها موثر است. معاینات فیزیکی و رادیوگراف سینه هم شاید در اوایل روند بهبودی برای بررسی عود مجدد آن، نیاز باشند.
پیشگیری
عقیم‌سازی در ۶ ماهگی پیش از بروز اولین چرخه فحلی، موجب کاهش شدید ریسک ابتلای حیوان به سرطان می‌شود.
عقیم‌سازی در اسرع وقت بهترین روش پیشگیری از این نوع سرطان است. در سگ‌ها، اگر عقیم‌سازی تا پس از اولین چرخه فحلی به تعویق انداخته شود، خطر ابتلای به سرطان پستان ۰،۵ تا ۸ درصد افزایش می‌یابد. اگر عقیم‌سازی تا بعد از دومین سیکل فحلی به تعویق بیافتد، خطر آن تا ۲۶٪ بیشتر می‌شود. اگر عقیم‌سازی پس از آنکه حیوان به حدود ۲،۵ سالگی رسید، انجام شود؛ هیچ اثری بر کاهش ریسک ابتلای به سرطان پستان دیده می‌شود و فقط با این کار می‌توان از افزایش بی‌رویه‌ی نسل و عفونت‌هایی مثل پایومتر جلوگیری کرد.
طول عمر در سگ‌ها یا گربه‌هایی با سرطان پستان
پیش‌آگهی (یا پروگنوز که به پیش‌بینی پزشک در حصول بهبودی می‌گویند) و استیج بیماری به معیار‌های مختلفی مثل سایز و نوع تومور پستانی (خوش‌خیم یا بدخیم) و همچنین انتشار آن بستگی دارد.
به طور کلی، طول عمر سگ‌ها یا گربه‌هایی که تومورهای کوچک‌تری دارند، به نسبت آنهایی که تومور بزرگتری دارند، بیشتر است. همچنین امید به زنده ماندن در آنهایی که فقط پستان‌هایشان توموری شده، بیشتر از حیواناتی است که سرطان آنها به گره‌های لنفاوی هم متاستاز داده است. اگر سرطان به نواحی خاصی مثل شش‌ها انتشار یابد، پیش‌آگهی خیلی ضعیف است.
روش درمانی هم بر پیش‌آگهی بسیار موثر است. به طور مثال، مطالعه‌ای نشان داده است که سگ‌هایی که با شیمی‌درمانی و جراحی درمان میشوند، به طور متوسط برای ۲۴ ماه و دسته‌ای که فقط با جراحی درمان شدند، تنها برای ۶ ماه دیگر زنده می‌مانند.
هرگز برجستگی‌های سطح پستان را نادیده نگیرید و معطل این طرز تفکر نشوید که “حالا بگذار ببینیم چه می‌شود”. یک توده‌ی پستان با گذر زمان بزرگتر شده، متاستاز میکند و بسیار سخت درمان می‌شود.
شناسایی اولیه و یافتن درمان مناسب، موثرترین کارها برای افزایش شانس بهبودی و طول عمر است.
اگر سگ ماده‌ای دارید که عقیم نشده، مرتبا برجستگی‌های غدد پستانی را بررسی کنید. اگر برنامه‌ای برای جفت‌انداختن حیوان ندارید، حتما عقیم‌سازی کنید. زیرا عقیم‌سازی زود و البته به موقع، باعث کاهش قابل ملاحظه‌ای در احتمال ابتلای به سرطان پستان در آینده می‌شود.
تصویر از: petcoach
ترجمه شده‌است از: dog mammary gland tumor و cat mammary tumor
